Wielkoformatowa mozaika, ukryta we wnętrzu nieczynnego basenu i ogromny plac po plenerowej makiecie Rataj na Osiedlu Piastowskim stały się inspiracją dla 19 artystek, architektów i aktywistów. 19 kwietnia rusza projekt „Mozaika z pamięci”, będący efektem dwumiesięcznego kursu Akademia Miasta, prowadzonego przez Fundację Malta. Uczestnicy Akademii dedykują projekt historii, architekturze i ludziom Osiedla Piastowskiego. W ciągu dwóch miesięcy – przy współpracy z mieszkańcami osiedla, przemienią kilka zapomnianych przestrzeni w miejsca spotkań. Czy mozaika zyska drugie życie, poza murami basenu?
Niegdyś chluba i symbol postępu, dziś poznańskie blokowiska jawią się jako skupiska ludzi, gdzie nikt już nie pamięta o dawnej świetności domów z wielkiej płyty. Starsi mieszkańcy narzekają na popadającą w ruinę infrastrukturę osiedlową i rozpad więzi sąsiedzkich. Młodsi uważają, że osiedle jest nijakie i nie ma tam co robić.
Po latach zaczyna się doceniać myśl urbanistyczną, towarzyszącą architektom osiedli z wielkiej płyty. Ich projekty odpowiedziały na potężne zapotrzebowanie na nowe mieszkania, a rozkład budynków mieszkalnych, szkół, pawilonów handlowych i innych zabudowań do dziś jest funkcjonalny i sprawia, że na osiedlach wygodnie się mieszka.
Jednym z takich osiedli jest Osiedle Piastowskie – najstarsze i największe wśród ratajskich osiedli. To właśnie jego przestrzeni jest dedykowany projekt „Mozaika z pamięci”, który przygląda się osiedlu nie tylko z perspektywy historycznej i urbanistycznej, ale przede wszystkim jego wizerunkowi utrwalonemu w ludzkiej pamięci. Przez trzy miesiące dziewiętnastu artystów, animatorek i badaczy społecznych – uczestników Akademii Miasta – obserwowało i wsłuchiwało się w życie Osiedla Piastowskiego. Spacerowali oni wzdłuż Warty, rozmawiali z mieszkańcami oraz przedstawicielami instytucji i spółdzielni, wertowali strony Kroniki Miasta Poznania o Ratajach.
Gdy badali historię osiedla, zdali sobie sprawę, że miejsce to jest naznaczone zjawiskiem znikania – znikania obiektów zielonych i użytkowych, które w przeszłości były miejscem spotkań, sprzyjającym zacieśnianiu sąsiedzkich więzi.
Mieszkańców i mieszkanki Osiedla Piastowskiego zapraszamy 19 kwietnia, w czwartek o g. 18:30 do wspólnego działania. Podczas spotkania w Domu Kultury Na Skarpie uczestnicy podzielą się inspiracjami i planami na najbliższe miesiące. Okazją do aktywnej rozmowy będzie spacer po osiedlu z krytykiem architektury Kubą Głazem w poniedziałek 23 kwietnia o g. 17:30 (start: betonowy plac po makiecie Rataj przy moście Królowej Jadwigi).
W ramach „Mozaiki z pamięci” odbędą się projekty:
W SKALI OSIEDLA
autorki: Natalia Czarcińska, Olga Koczorowska, Agata Oleynova, Natalia Wisłocka
terminy: 23.04, 1.05, 8.05, 14.05, 22.05
W latach 70. wybudowano plenerową makietę Rataj – element nadwarciańskiego Ośrodka Rekreacyjno-Sportowego, którego wspomnienie do dzisiaj wywołuje wśród mieszkańców nostalgię. Projekt sprawi, że plac ponownie stanie się miejscem sąsiedzkich spotkań i przestrzenią przyjazną dla międzypokoleniowych inicjatyw.
SZAST-PIAST!
autorzy: Agnieszka Dubilewicz, Dominik Dziedzina, Jakub Karczyński, Magdalena Koczewska, Tymon Maćkowiak, Ewa Wojtysiak
terminy: 19-20.05, 26-27.05, 2-3.06
Na terenie Osiedla Piastowskiego wciąż można znaleźć rośliny jadalne. Są one pozostałością po rolniczych użytkach Bułgarów, którzy mieszkali na osiedlu w pierwszej połowie XX wieku. Współcześnie zieleń można odnaleźć nie tylko na zewnątrz bloków, ale także na klatkach schodowych, na których znajdują się wydzielone miejsca dla roślin. Autorzy projektu chcą wprowadzić ją także do nieużytkowanego miejsca na osiedlu – wybetonowanego placu, nazwanego przez mieszkańców „lodowiskiem”.
MOZAIKA ZE WSPOMNIEŃ
autorzy: Maja Geryszewska, Katarzyna Nowakowska, Lidia Ostrowska, Maria Ratajczak, Anna Romuk-Wodoracka, Tytus Szabelski
termin: 12-13.05
Na terenie osiedla znajduje się kryta pływalnia, która od 1975 roku służyła mieszkańcom osiedla i uczniom pobliskiej szkoły sportowej. Na jej na miejscu ma zostać zbudowana nowa, ale jedna rzecz na pewno nie będzie odtworzona – mozaika, zdobiąca ogromną powierzchnię ściany starego basenu. Projekt ma na celu ocalenie od zniszczenia fragmentów mozaiki i wykorzystanie ich w alternatywny sposób.
MIEJSCE WSPÓLNE
autorzy: Mateusz Kalinowski, Katarzyna Kozanecka, Anna Rysmanowska, Monika Wójtowicz
termin: 26.05-10.06
Piastowski Pasaż Handlowy ma ogromny potencjał, co w 2012 roku udowodnili sami mieszkańcy, kategorycznie sprzeciwiając się jego rozbiórce na rzecz budowy nowych bloków mieszkalnych. Autorzy projektu wykorzystają ten potencjał, stwarzając „Miejsca Wspólne” w jednym z niezagospodarowanych lokali i nadając mu identyfikację wizualną.
Projekt finansowany ze środków Miasta Poznania. Partnerem projektu jest Spółdzielnia Mieszkaniowa Osiedle Młodych.